Stop onderhandelingsspel tussen werkgever, werknemer en zzp’er

Asscher moet de arbeidsmarkt resetten, betoogt Sandra Phlippen. ‘Er zijn geen goede redenen om werknemers anders te zien dan zzp’ers.’

Het wordt steeds duidelijker: de arbeidsmarkthervormingen werken niet of averechts. Vast werk wordt niet flexibeler en flexwerk wordt maar niet vaster omdat partijen blijven argumenteren vanuit verouderde poldertactieken. Vakbonden lijken niet in te zien dat de opkomst van de zzp’er de onderhandelingsmacht van de werknemer ondermijnd. Om hier uit te komen moeten we weer bij nul beginnen: Wat is een arbeidsmarkt? Wat is de prijs van arbeid? En hoeveel sociale zekerheid is basaal?

Aanstaande woensdag geeft minister Asscher een eerste beeld van wat de nieuwe Wet werk en zekerheid (WWZ) tot nu toe heeft opgeleverd, en binnenkort volgt een brede discussie over de hervormingen van de arbeidsmarkt. Zijn we op weg naar de ‘fatsoenlijke’ arbeidsmarkt waar Asscher het steeds over heeft? Nee, zegt een van de architecten van die wet, Michaël van Straalen van MKB Nederland. Van Straalen heeft het vooral over de nieuwe ontslagwet. Het idee was dat ontslag sneller en simpeler zou worden, zodat vaste banen wat flexibeler zouden worden. De uitkomst van een ronde tafel van juristen in de Tweede Kamer vorige week stelt Van Straalen in het gelijk. De ontslagwet is mislukt, de sociale partners hebben gefaald.

Vaste contracten zijn in sommige opzichten nog vaster geworden en vormen een wurgsteen om de nek van veel kleine bedrijfjes. Dit is niet alleen een probleem van de werkgever. Wat vaak wordt vergeten, is dat rigide ontslagstelsels voorkomen dat bedrijven nieuwe vaste banen aanbieden. Daarnaast remt rigide ontslag ook nieuwe innovatieve projecten met vaste medewerkers. Dat is omdat de ondernemer de contracten niet kan stopzetten wanneer zo’n project mislukt, en daarom vaker besluit om er maar niet aan te beginnen.

Onderhandelingsspel

Alsof dit nog niet genoeg is, zitten er nog een aantal partijen als een bok op de haverkist om dat vaste contract nog onaantrekkelijker te maken. Zo is er Mariëtte Patijn van FNV die pleit voor winstdeling met vaste werknemers. Vorige week kwamen daar Agnes Jongerius en John Kerstens van de PvdA bij, die loonsverhoging willen voor werknemers vanwege de gestegen arbeidsproductiviteit. Op zich goede ideeën, maar FNV en PvdA doen net alsof ze werkgevers onder druk kunnen zetten met deze eisen.

De realiteit is dat werkgevers een groeiend leger aan zzp’ers ontwaren die zowel goedkopere als flexibelere arbeidskrachten vormen. Het bilateral onderhandelingsspel tussen werkgever en werknemer is trilateraal geworden met de zzp’er als derde speler. Telkens wanneer de vakbonden dure zekerheid binnenslepen voor de werknemer, duwen ze in feite de werkgever of opdrachtgever en de zzp’er in een nieuwe arbeidsrelatie, en staat de werknemer buiten spel. Staatssecretaris Wiebes probeert met man en macht het speelveld tussen de zzp’er en de werknemer gelijk te trekken door schijnconstructies op te rollen en zich herhalende tijdelijke contracten aan banden te leggen. Het eerste vaste contract dat daaruit voortvloeit moet ik nog getekend zien worden.

Hele artikel · Bron: Volkskrant · 6/3/2016