Door strengere controle op schijnzelfstandigheid kiezen veel zzp’ers de ‘draaideurroute’: dit betekent het

In september 2024 besteedt Meldpunt nog uitgebreid aandacht aan zzp’ers in de zorg. De Belastingdienst gaat vanaf 1 januari 2025 strenger controleren op ‘schijnzelfstandigheid’. Inmiddels hebben veel zzp’ers zich uitgeschreven als zelfstandige, maar er zijn er ook die voor de dure ‘draaideurroute’ kiezen. Ze gaan dan werken via een detacheringsbureau, met als onbedoeld nevenproduct een nóg duurdere zorg.

Wat doet zich voor met zzp’ers in de zorg?

Met ongeveer 200.000 zzp’ers speelt de zorgsector een grote rol in de grote discussie over zzp’ers. Veel professionele zorgverleners verkiezen de zzp-constructie boven een baan in vaste dienst. Zo kunnen ze meer verdienen en hebben ze meer te zeggen over hun eigen agenda. En zo kunnen zij zich ‘onttrekken’ aan weekenddiensten, zoals tegenstanders beweren. Voor de werkgevers in de zorgsector verdient werken in loondienst de voorkeur. Ook zorgbehoevenden en patiënten zien graag bekende gezichten in plaats van steeds wisselende oproepkrachten.

Maar vanaf 1 januari 2025 gaat de Belastingdienst strenger handhaven op de regels voor zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers). Dit is specifiek gericht op het voorkomen van ‘schijnzelfstandigheid’. Wat houdt die term in? Dat is wanneer zzp’ers feitelijk hetzelfde werk verrichten als collega’s in loondienst. Ze krijgen dezelfde aansturing van leidinggevenden en zijn in wezen net zo geïntegreerd in een organisatie. Maar zij dragen niet bij aan sociale verzekeringen, zoals vaste werknemers. Ook bouwen zij geen pensioen op. Maar zij nemen deze nadelen op de koop toe.

Handhaving leidt tot ‘draaideurroute’: voor- en nadelen

De Belastingdienst zal met de wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) controleren of zzp’ers werkelijk zelfstandig zijn. Bij overtreding kunnen boetes en naheffingen volgen. Maar afgesproken is dat 2025 een overgangsjaar zal zijn. Iedereen krijgt 1 jaar de tijd om aanpassingen door te voeren. Zzp’ers zoeken intussen naar allerlei uitwegen. Eén daarvan is stoppen als zelfstandige. In de eerste 9 maanden van dit jaar schreven al meer dan 100.000 zzp’ers zich uit bij de KvK.

Voordelen

Een andere manier van zzp’ers om te anticiperen op de nieuwe wet, is kiezen voor een constructie met een detacheringsbureau of een uitzendbureau. Dat heet ook wel de ‘draaideurroute’. Hierdoor behouden zij een zekere mate van vrijheid, terwijl zij formeel geen zzp’er meer zijn.

Nadelen

Slim bedacht, maar het verhoogt tegelijkertijd de kosten voor zorginstellingen, want detacheringsbureaus rekenen extra tarieven. Zo heeft Meldpunt al gehoord van opdrachten, waar in loondienst een salaris van 3.000 euro tegenover staat, maar waar in deze constructie 4 keer zoveel betaald wordt aan de detacheerder, dus 12.000 euro. Er is ook een belangrijk voordeel: dat is dat deze mensen in elk geval voor de zorg behouden blijven. Elk paar handen is welkom, in welke werkconstructie dan ook.

Wat gaat de toekomst voor zzp’ers brengen?

De strengere handhaving roept zorgen op over een verder oplopend personeelstekort in de zorg. Prognoses wijzen op een tekort van 135.000 medewerkers tegen 2031. Als zzp’ers massaal de zorg verlaten, kunnen wachttijden toenemen en worden de kosten onhoudbaar. Detachering biedt een tijdelijke oplossing, maar is behoorlijk duur, zoals hierboven aangegeven. Ondanks pogingen om loondienst aantrekkelijker te maken, bijvoorbeeld door flexibele roosters en verbeterde arbeidsvoorwaarden aan te bieden, blijft driekwart van de zzp’ers erg terughoudend. Zij zijn blij met hun autonomie en flexibiliteit. Daarbij accepteren ze de risico’s, zoals het gebrek aan sociale vangnetten.

Zorgberoepsvereniging V&VN, met 105.000 leden – zowel zzp’ers als zorgprofessionals in vaste dienst – de grootste speler, formuleert een krachtig eigen standpunt over het zzp-schap in de zorg. De organisatie ziet zzp’ers als aanvulling bij drukte, ziekte of specialistische zorg. Maar evengoed pleit het voor continuïteit en vaste gezichten. Die zijn namelijk essentieel voor kwaliteit en werkplezier in het team, terwijl het voor herkenning zorgt bij de klanten. Ze zeggen al jaren te strijden voor aantrekkelijker dienstverbanden: door méér flexibiliteit en mínder administratie voor werknemers te agenderen bij de werkgevers. Op die manier wil de V&VN een balans zien te vinden tussen vaste medewerkers en zzp’ers in de zorg.

(Bron: De Belastingdienst, V&VN, AD, archief.)

Dit artikel is volledig (met toestemming) overgenomen van MAX Meldpunt (consumenten TV programma en onderdeel van Omroep MAX).

5/12/2024