De discussie over de juridische positie van zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) blijft onverminderd actueel. Ondanks jaren van beloftes en commissies lukt het opeenvolgende kabinetten nog steeds niet om duidelijke wetgeving te maken voor de snel groeiende groep zelfstandigen. De nieuwste ontwikkeling – een zogenoemde holistische toets – moet duidelijkheid brengen, maar lijkt in de praktijk juist méér vragen op te roepen.
Belastingdienst hervat handhaving op schijnzelfstandigheid
Na bijna tien jaar pauze is de Belastingdienst begin dit jaar weer begonnen met het actief handhaven op schijnzelfstandigheid. Bedrijven die zelfstandigen inhuren zonder dat de werkrelatie echt ondernemerschap weerspiegelt, kunnen naheffingen en boetes verwachten. Dat geldt met name voor sectoren als de zorg, transport en bezorgdiensten.
In het artikel “Een holistische toets voor de zelfstandige” in EW Magazine beschrijft journalist Jeroen van Wensen hoe de overheid deze toets inzet om te beoordelen of iemand daadwerkelijk zelfstandig onderneemt of feitelijk in loondienst is. Daarbij weegt de fiscus alle omstandigheden van het geval mee: de aard van het werk, het commerciële risico, de mate van zelfstandigheid en de manier waarop iemand wordt beloond.
Geen simpele checklist
Dat klinkt logisch, maar de praktijk blijkt weerbarstig. De toets kent geen vaste criteria of heldere grenzen. Daardoor weten opdrachtgevers én zelfstandigen niet goed waar ze aan toe zijn. “Het blijft gissen wanneer je volgens de Belastingdienst echt ondernemer bent,” merkt een fiscalist op.
Vooral in de zorgsector en onder platformwerkers, zoals Deliveroo-bezorgers en Uber-chauffeurs, zorgt de nieuwe aanpak voor onzekerheid. Ook huisartsenpraktijken, waar zzp-inzet gebruikelijk is, worstelen met de vraag hoe ze moeten voldoen aan de fiscale regels zonder hun flexibiliteit te verliezen.
Reactie vanuit de praktijk
Op LinkedIn leidde het EW-artikel tot veel discussie. Joost van Ladesteijn, founding partner en advocaat bij Vertex Legal BV, deelde het stuk en benadrukte dat de zogenoemde holistische benadering “alle omstandigheden relevant maakt, maar daardoor de praktijk juist complexer en onvoorspelbaarder.”
Volgens Van Ladesteijn is het van groot belang dat beleidsmakers zorgen voor eenduidige criteria en een werkbare handhaving, zodat ondernemers niet langer tussen wal en schip vallen. “Zonder duidelijke kaders blijft iedereen in onzekerheid – van opdrachtgever tot zelfstandige.”
De reacties onder zijn bericht laten zien dat veel zzp’ers en juristen die zorg delen. Een van de meest gelikete opmerkingen vat het goed samen: “We willen geen speciale behandeling, alleen duidelijke regels.”
Kabinet aan zet
De verwachting is dat het kabinet later dit jaar opnieuw met een wetsvoorstel komt dat de arbeidsrelatie tussen zzp’er en opdrachtgever moet verduidelijken. Tot die tijd blijft de handhaving gebaseerd op deze brede, holistische toets — en daarmee blijft ook de onzekerheid bestaan.
Redactie ZZP Nieuws publiceert dagelijks nieuws, duiding en updates voor zelfstandig ondernemers in Nederland. Lees meer over onze redactie.