De Belastingdienst intensifieert haar toezicht op zzp’ers en werpt zich op meer zelfstandigen via zogenoemde derdenonderzoeken. Voorheen lag de focus vooral op homogene groepen van werkenden. Sinds het beëindigen van het handhavingsmoratorium op 1 januari 2025 is de aanpak echter aanzienlijk aangescherpt.
Uber-arrest zet toon voor zzp-handhaving
Op 21 februari 2025 bepaalde de Hoge Raad in het Uber-arrest dat arbeidsrelaties van zelfstandigen – zelfs binnen hetzelfde werk en bij dezelfde opdrachtgever – anders beoordeeld mogen worden dan die van werknemers.
Het gevolg: zzp’ers zijn intensiever doelwit van controles, ook als ze via derden worden ingehuurd. De Belastingdienst moet aantonen dat er sprake is van een dienstbetrekking, wat hen dwingt om de bewijslast te voeren.
Verplicht meewerken aan 26-puntenlijst
Zzp’ers ontvangen een bericht dat hun opdrachtgever onder controle staat. Ze krijgen persoon of naam genoemd en moeten binnen 2,5 week een uitgebreide vragenlijst van 26 vragen invullen. Doel: aantonen of er sprake is van ondernemerschap voor de inkomstenbelasting, inclusief administratieve werkwijzen.
Een prangende vraag is of de Belastingdienst deze ingevulde informatie mag delen met de opdrachtgever, gezien de wettelijke geheimhoudingsplicht. Volgens advocaat en belastingadviseur Boris Emmerig is het antwoord niet eenduidig.
Deliveroo-criteria onder de loep
Ook de interpretatie van de Deliveroo-criteria – de factoren waarmee ondernemerschap wordt beoordeeld – wordt ‘vrij losjes’ gehanteerd, merkt Emmerig op.
De Hoge Raad stelde in het Uber-arrest dat er geen hiërarchie tussen de criteria bestaat. Toch lijken enkele indicatoren zwaarder te wegen dan andere, afhankelijk van de casus. De exacte weging blijft onduidelijk.
Conclusie: de handhavingstrein dendert voort
Samengevat heeft de Belastingdienst sinds begin 2025 zijn blikveld verlegd. Zzp’ers worden niet alleen ingeschakeld via derdenonderzoek, maar ook aan de hand van een stringente vragenlijst aan een uitgebreide context getoetst.
“Voor de goede orde: dit is wettelijk toegestaan, en de zzp’er is verplicht mee te werken… de zzp’er die wordt bevraagd, staat vol in de spotlights,” waarschuwt Emmerig. Handhavingsexperts benadrukken dan ook: houd je ondernemerschap tot in de puntjes op orde.
Tips voor zzp’ers:
- Zorg voor een professionele administratie en onderbouw je ondernemersstatus goed.
- Bereid je voor op een vragenlijst van 26 punten als de Belastingdienst aanklopt.
- Overweeg juridische ondersteuning bij onduidelijkheden over de geheimhouding of inhoud van de onderzoeken.
Voor meer verdieping: zie de LinkedIn-post van belastingadviseur Boris Emmerig via Holla Legal & Tax.
Redactie ZZP Nieuws publiceert dagelijks nieuws, duiding en updates voor zelfstandig ondernemers in Nederland. Lees meer over onze redactie.