Het aantal zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) in Nederland is in een jaar tijd met maar liefst 94.000 afgenomen. Dit blijkt uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) over het derde kwartaal van 2025. Tegelijkertijd groeit het totaal aantal werkenden verder door, waarmee de daling onder zelfstandigen extra opvalt.
ZZP-dip voor het eerst in jaren zichtbaar
Volgens het CBS werkten er het afgelopen kwartaal 1,67 miljoen zzp’ers in Nederland. Een jaar eerder waren dat er nog ruim 1,76 miljoen – een recordaantal. De terugval onder zelfstandigen is daarmee plots en fors. Het is de sterkste daling in jaren, na een periode waarin het aantal zzp’ers jarenlang min of meer gelijke tred hield met de groei van werknemers in loondienst.
Vooral bepaalde sectoren zien het aantal gewerkte uren door zzp’ers scherp dalen:
- Industrie: -23%
- ICT: -7%
- Onderwijs: -10%
In bouw en zorg (sectoren waar vaak discussie over schijnzelfstandigheid speelt) is de daling minder uitgesproken, maar nog steeds merkbaar.
Strenge handhaving maakt opdrachtgevers voorzichtig
De afname valt samen met een aangescherpte aanpak van schijnzelfstandigheid door de Belastingdienst. Het kabinet trad in 2024–2025 strenger op tegen zzp-constructies die mogelijk niet voldeden aan de regels rondom loondienst en zelfstandigheid.
Hoewel dat beleid bedoeld is om uitbuiting en schijnconstructies tegen te gaan, lijkt het ook de positie van legitieme zzp’ers te raken. Steeds vaker kiezen opdrachtgevers voor behoudende alternatieven zoals payroll, detacheringsbureaus of directe contractering, waardoor zzp’ers opdrachten mislopen.
“De markt is onrustig. Veel opdrachtgevers durven simpelweg het risico niet meer aan”, zegt een arbeidsmarktexpert.
Politiek: VVD blijft grootste onder zzp’ers (maar verliest steun)
Uit een recente peiling van platform Zipconomy blijkt dat de VVD nog steeds de meeste stemmen krijgt onder zelfstandigen – bijna 23%. Toch is dat een forse daling ten opzichte van de vorige verkiezingen, toen ruim 33% van de zzp’ers op de VVD stemde.
Opvallend: juist de VVD stond aan het roer van het kabinet dat de strengere controles instelde. Desondanks waarderen veel zelfstandigen de partijstandpunten over ondernemerschap. D66 volgt op korte afstand met 21% van de zzp-stemmen, JA21, GroenLinks-PvdA en CDA krijgen elk rond de 9%.
Is de strijd tegen schijnzelfstandigheid in balans?
De grote vraag die nu speelt: levert de hardere aanpak wel op wat gehoopt werd? Vangt het echt misbruik aan de onderkant van de arbeidsmarkt af, of duwt het ook duizenden kansrijke ondernemers richting afname of onzeker werk?
Er is nog geen landelijk overzicht van wat er met die 94.000 zzp’ers is gebeurd. Zijn ze gestopt, gedwongen in loondienst gegaan, of blijven ze actief via payroll of bureaus die marge pakken over hun tarief? Dergelijke inzichten zijn essentieel voor een evenwichtig zzp-beleid.
Wat betekent dit voor jou als zzp’er?
Het blijft belangrijk om:
- Je ondernemerschap goed te onderbouwen (meerdere opdrachtgevers, eigen risico, zelfstandige uitvoering).
- Heldere afspraken vast te leggen in contracten die een echte opdrachtovereenkomst weerspiegelen.
- Bewust te blijven van veranderingen in wet- en regelgeving, zoals de aanstaande Wet Verduidelijking Arbeidsrelaties.
Bronnen:
- CBS, Arbeidsmarktdata Q3 2025
- Zipconomy, Peiling stemvoorkeur zelfstandigen (nov. 2025)
- Analyse van economische trends in de zzp-markt gebaseerd op berichtgeving in Het Financieele Dagblad
Redactie ZZP Nieuws publiceert dagelijks nieuws, duiding en updates voor zelfstandig ondernemers in Nederland. Lees meer over onze redactie.