De STAK-structuur (Stichting Administratiekantoor) wordt steeds vaker genoemd als oplossing voorzelfstandige ondernemers die zich willen beschermen tegen de risico’s van schijnzelfstandigheid.
Maar kan de STAK-structuur daadwerkelijk de oplossing zijn, of biedt deze slechts een schijnoplossing? Laten we de werking van deze structuur in detail bekijken en begrijpen waarom de STAK en BV geen garantie bieden tegen schijnzelfstandigheid.
Wat is een STAK-structuur?
Een STAK is een juridische structuur waarbij de aandelen van een bedrijf niet direct in handen zijn van de ondernemer, maar worden beheerd door een stichting. De ondernemer ontvangt certificaten van de aandelen,die het economische belang vertegenwoordigen, maar de stichting blijft de juridische eigenaar van deaandelen. Dit scheidt eigendom en beheer en wordt vaak gebruikt om de zeggenschap over aandelen te splitsen van de economische voordelen.
In de context van zzp’ers kan de STAK-structuur helpen om schijnzelfstandigheid te voorkomen door de gezagsverhouding tussen de ondernemer en opdrachtgever te verminderen.
Het idee is dat de ondernemer via de stichting werkt en zo een zelfstandige werkrelatie behoudt, zonder dat de opdrachtgever invloed heeft op het eigendom van het bedrijf. Echter, het is belangrijk te benadrukken dat de feitelijke arbeidsrelatie altijd doorslaggevend blijft voor de Belastingdienst.
Feitelijke risico’s van schijnzelfstandigheid
Schijnzelfstandigheid ontstaat wanneer een zzp’er feitelijk als werknemer werkt, maar formeel een zelfstandige is. Dit kan zich manifesteren in situaties waarbij de ondernemer werkt onder gezag, inbedding in deorganisatie, of economische afhankelijkheid van één opdrachtgever.
De Wet DBA (Deregulering BeoordelingArbeidsrelaties) en de Wet VBAR (Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden) hebben als doel om schijnzelfstandigheid te bestrijden, maar de werking van deze wetgeving is afhankelijk van de feitelijke arbeidsrelatie, niet van de juridische structuur van de onderneming.
STAK biedt geen garantie tegen schijnzelfstandigheid
Hoewel een STAK-structuur een manier is om de juridische eigendom van het bedrijf te scheiden, verandert dit niets aan de feiten van de arbeidsrelatie. De Belastingdienst beoordeelt de feiten van de samenwerking op basis van factoren zoals:
- Gezagsverhouding: Heeft de opdrachtgever invloed op de manier waarop het werk wordt uitgevoerd?
- Inbedding in de organisatie: Is de zzp’er onderdeel van het team of bedrijf van de opdrachtgever?
- Economische afhankelijkheid: Is de ondernemer financieel afhankelijk van één opdrachtgever?
Zelfs met een STAK kan de Belastingdienst nog steeds schijnzelfstandigheid vaststellen als de arbeidsrelatie voldoet aan deze criteria. Zowel een STAK als een BV biedt dus geen waterdichte bescherming tegen naheffingen of boetes van de Belastingdienst als de werkrelatie lijkt op loondienst.
Wet DBA en de Wet VBAR: Wat verandert er?
De Wet VBAR (Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties) is momenteel in ontwikkeling en zal naar verwachting per 1 juli 2026 in werking treden. De wet introduceert drie toetsen: de W-toets(werkzaamheidscriteria), de Z-toets (zelfstandigheid), en de OP-toets (ondernemerschap). De Wet VBAR beoogt een rechtsvermoeden van werknemerschap voor zzp’ers die een uurtarief onder €36 hanteren (vanaf2026 kan dit oplopen naar €38).
Het is belangrijk te vermelden dat de details van de wet nog kunnen veranderen, bijvoorbeeld het exacte uurtarief, en daarom moeten zzp’ers zich goed blijven informeren. De Wet VBAR heeft dus invloed op de beoordeling van arbeidsrelaties, maar een STAK-structuur of een BV verandert niets aan de feitelijke werksituatie. De Belastingdienst zal altijd de praktijk van de arbeidsrelatie beoordelen, niet alleen de juridische structuur.
Handhaving door de Belastingdienst
Sinds 1 januari 2025 is de Belastingdienst begonnen met de actieve handhaving op schijnzelfstandigheid, waarbij naheffingen mogelijk zijn tot vijf jaar terug. Dit betekent dat opdrachtgevers die zich niet houden aan de regels voor schijnzelfstandigheid alsnog risico lopen op boetes en naheffingen.
Het overgangsjaar 2025 biedt echter enige ademruimte: gedurende dit jaar worden er geen vergrijp boetes opgelegd als de opdrachtgever aantoonbare inspanningen heeft geleverd om schijnzelfstandigheid te voorkomen. De Belastingdienst kijkt daarbij naar de werkrelatie in de praktijk, niet naar de juridische structuur van de onderneming. Een STAK-structuur biedt geen vrijstelling van deze handhaving.
STAK-structuur voor zzp’ers met een omzet onder 80.000 euro
De STAK-structuur kan aantrekkelijk lijken voor zzp’ers die zich willen beschermen tegen schijnzelfstandigheid. Echter, de complexiteit en extra kosten is de STAK-structuur voor zzp’ers met een omzet onder 80.000 euro vaak niet de beste keuze.
De oprichtingskosten van een STAK variëren van €500 tot €2.000, afhankelijk van de notaris en complexiteit van de structuur, terwijl een gewone BV meestal tussen €200 en €500 kost, exclusief eventuele aanvullende juridische kosten. Daarnaast brengt een STAK extra administratieve verplichtingen met zich mee.
Dit kan voorzzp’ers met een kleinere omzet onrendabel zijn, aangezien de extra kosten vaak niet opwegen tegen de voordelen. Voor zzp’ers met een lager inkomsten of minder omzet is het vaak verstandiger om te kiezen voor een gewone BV.
Dit biedt voordelen zoals de bescherming van het privévermogen, zonder de complexiteit en hogere kosten die gepaard gaan met de STAK-structuur. Echter, ook een BV biedt geen garantie tegenschijnzelfstandigheid als de werkrelatie lijkt op loondienst.
Praktische tools voor zzp’ers
Het is cruciaal dat zzp’ers hun arbeidsrelatie toetsen aan de wetgeving en criteria voor zelfstandigheid. Gelukkig zijn er praktische hulpmiddelen beschikbaar:
De Webmodule Beoordeling Arbeidsrelatie van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid helpt opdrachtgevers en zzp’ers te bepalen of een opdracht buiten loondienst kan worden uitgevoerd. Deze anonieme vragenlijst beoordeelt factoren zoals gezagsverhouding en inbedding in de organisatie. Je vindt de Webmodule op: https://www.beoordelingarbeidsrelatie.nl/.
De OndernemersCheck van de Belastingdienst helpt je te bepalen of je ondernemer bent voor de inkomstenbelasting, wat belangrijk is voor aftrekposten zoals de zelfstandigenaftrek. Deze check vind je op: https://www.belastingdienst.nl/ondernemers/inkomstenbelasting/checken-of-ik-ondernemer-ben-voor-de-inkomstenbelasting.
De Rechtsvormkeuzehulp van de Kamer van Koophandel ondersteunt je bij het kiezen van de juiste rechtsvorm (zoals eenmanszaak of BV) en het bepalen of je je moet inschrijven in het Handelsregister. Bezoek: https://www.kvk.nl/advies/rechtsvorm-kiezen/.
De website Het Juiste Contract van de Rijksoverheid biedt een eenvoudige scan om je arbeidsrelatie tebeoordelen, met voorbeelden per beroepsgroep. Ga naar: https://www.hetjuistecontract.nl/.
Deze tools helpen je de risico’s van schijnzelfstandigheid te vermijden en je arbeidsrelatie correct in te richten. Let op: links naar overheids websites kunnen veranderen. Controleer altijd de websites van de Belastingdienst, het Ministerie van SZW, of de KVK voor de meest actuele informatie, of zoek op termen zoals “Webmodule Beoordeling Arbeidsrelatie” of “rechtsvorm kiezen”. Bij twijfel kun je contact opnemen met de Belastingdienst (0800-0543, gratis) of het KVK Adviesteam (088-5852222).
Sectorale context: Waar komt schijnzelfstandigheid vaak voor?
Schijnzelfstandigheid is een groot probleem in sectoren waar zzp’ers vaak onder gezag of inbedding in de organisatie werken. Dit komt vaak voor in de zorg, onderwijs en de platformeconomie, waar zelfstandigeondernemers soms feitelijk werken als werknemers, bijvoorbeeld in ziekenhuizen, onderwijsinstellingen of bijplatformen zoals Deliveroo en Uber.
Bijvoorbeeld, een zzp-verpleegkundige die in een vast rooster in een ziekenhuis werkt, loopt risico op schijnzelfstandigheid, omdat dit lijkt op een dienstverband. De Webmodule Beoordeling Arbeidsrelatie kan helpen om te toetsen of de opdracht voldoet aan de criteria voorzelfstandigheid. In deze sectoren is de kans groter dat de Belastingdienst de werkrelatie als schijnzelfstandigheid zal beoordelen.
Conclusie: STAK is geen garantie tegen schijnzelfstandigheid
Hoewel de STAK-structuur aantrekkelijk kan lijken voor zzp’ers die de risico’s van schijnzelfstandigheid willen vermijden, is het belangrijk om te begrijpen dat de Belastingdienst de feitelijke arbeidsrelatie beoordeelt, en niet de juridische structuur. De STAK-structuur kan helpen bij het scheiden van eigendom en zeggenschap,maar het biedt geen garantie tegen naheffingen of boetes als de werkrelatie niet voldoet aan de criteria vanzelfstandigheid.
Voor de meeste zzp’ers, vooral die met een omzet onder de 80.000 euro, is een gewone BV vaak de bestekeuze. Bescherm jezelf tegen schijnzelfstandigheid: gebruik de Webmodule Beoordeling Arbeidsrelatie en deRechtsvormkeuzehulp om je situatie te toetsen, of raadpleeg een fiscalist voor persoonlijk advies. Startvandaag nog met het controleren van je arbeidsrelatie via https://www.beoordelingarbeidsrelatie.nl/.
Voetnoot: Dit artikel is geschreven en gepubliceerd door de ZZP Nieuws redactie op 17 juli 2025. Voor de meest actuele informatie over schijnzelfstandigheid en rechtsvormen, raadpleeg de websites van de Belastingdienst, het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, of de Kamer van Koophandel.
Lees ook: “KvK waarschuwt: BV biedt geen bescherming tegen schijnzelfstandigheid”
Redactie ZZP Nieuws publiceert dagelijks nieuws, duiding en updates voor zelfstandig ondernemers in Nederland. Lees meer over onze redactie.