Intro
De overheid intensiveert de handhaving op schijnzelfstandigheid, maar de resultaten blijven beperkt. Terwijl slechts een kleine groep zzp’ers daadwerkelijk geraakt lijkt, groeit de onrust in brede kring — vooral in sectoren als zorg, ICT en toerisme.
Lichte daling aantal zzp’ers
Uit het rapport Een decennium zzp-dossier van ZiPconomy, ONL voor Ondernemers en HeadFirst Group blijkt dat het aantal zelfstandigen zonder personeel in Nederland in 2025 voor het eerst in jaren licht is gedaald, met ongeveer 4,2 %ten opzichte van vorig jaar.
De afname komt vooral uit de groep zelfstandigen die producten verkopen of diensten aan particulieren leveren. De zzp’ers die hun arbeid aan organisaties aanbieden — vaak onderwerp van discussie rond schijnzelfstandigheid — laten een minder sterke daling zien.
Onzekerheid groeit
Volgens onderzoek overweegt inmiddels één op de vijf zzp’ers te stoppen door de voortdurende onduidelijkheid over de Wet DBA, de aankomende Wet VBAR en de handhaving van schijnzelfstandigheid.
Vooral in de zorg en ICT merken zelfstandigen dat opdrachtgevers voorzichtiger worden. De angst om ‘fout’ te zitten zorgt ervoor dat contracten worden stopgezet of niet worden verlengd.
Daarnaast is inmiddels ongeveer een derde van alle zzp’ers 55 jaar of ouder. Dat maakt de groep kwetsbaarder voor beleidsveranderingen en economische schommelingen.
Handhaving met beperkt bereik
Hoewel de Belastingdienst en de Inspectie SZW hun controles hebben opgevoerd, blijft het zichtbare effect klein. De meeste gevallen die worden onderzocht, gaan over duidelijke schijnconstructies. De grote groep zelfstandigen die aantoonbaar ondernemersrisico loopt en meerdere opdrachtgevers heeft, blijft grotendeels buiten schot.
Tegelijkertijd speelt de afkoelende economie een rol: minder opdrachten, strengere voorwaarden en fiscale aanpassingen zorgen ervoor dat sommige zzp’ers vrijwillig afhaken.
Wat kun je als zzp’er doen?
- Beoordeel je positie: Werk je langdurig voor één opdrachtgever of ben je ingebed in een organisatie? Dan is extra alertheid nodig.
- Zorg voor meerdere opdrachtgevers: Dat versterkt je ondernemerschap en verkleint het risico op een schijnzelfstandigheidsoordeel.
- Leg afspraken goed vast: Heldere contracten en communicatie over verantwoordelijkheden helpen bij controles.
- Volg de ontwikkelingen: De wetgeving verandert snel. Blijf op de hoogte via betrouwbare bronnen en belangenorganisaties.
Conclusie
De aanpak van schijnzelfstandigheid heeft tot nu toe weinig zichtbaar effect, maar zorgt wél voor veel onzekerheid. ZZP’ers voelen de gevolgen van het beleid vooral in de houding van opdrachtgevers. Wie als zelfstandige wil blijven werken, moet zich blijven positioneren als echte ondernemer — met duidelijke afspraken, eigen risico’s en meerdere klanten.
Redactie ZZP Nieuws publiceert dagelijks nieuws, duiding en updates voor zelfstandig ondernemers in Nederland. Lees meer over onze redactie.