De onrust onder zelfstandig ondernemers neemt toe. Honderden zzp’ers hebben zich sinds mei gemeld bij belangenorganisaties zoals Comité ZZP met klachten over het optreden van de Belastingdienst. De zorgen richten zich op de steeds strengere beoordeling van arbeidsrelaties, waarbij zelfstandigen volgens hen onterecht als werknemer worden bestempeld. De verwachting is dat de situatie in 2026 escaleert, wanneer de fiscus daadwerkelijk boetes gaat opleggen bij schijnzelfstandigheid.
Angst onder opdrachtgevers remt opdrachten af
Opdrachtgevers trekken zich massaal terug uit de zzp-markt uit angst voor sancties. Volgens Peer Goudsmit, medeoprichter van Comité ZZP, leidt dat tot schrijnende situaties: “Veel ervaren zelfstandigen zitten al maanden zonder werk. Niet omdat ze hun werk niet goed doen, maar omdat bedrijven geen risico durven nemen.”
Het comité heeft inmiddels contact met de Autoriteit Consument & Markt (ACM) en bereidt een formele klacht voor. Ook zal in september een dossier met praktijkvoorbeelden worden aangeboden aan de Nationale Ombudsman.
Zzp’ers de loondienst in geduwd
Volgens betrokken organisaties worden zzp’ers onder druk gezet om als werknemer of gedetacheerde aan de slag te gaan. “De overheid creëert een klimaat van angst,” stelt Goudsmit. “Opdrachtgevers durven geen zelfstandigen meer in te huren, ook al is dat juridisch niet altijd terecht.”
Gezondheidszorg zwaar getroffen
De grootste onrust speelt zich af in de zorg. Brancheorganisatie SoloPartners waarschuwt voor ernstige gevolgen voor patiënten. Directeur Loe van Erp stelt dat de overheid onrealistische standaarden hanteert: “Zelfs zorgprofessionals met BIG-registratie worden niet als ondernemer erkend. Terwijl ze juridisch wél zelf aansprakelijk zijn voor hun werk.”
Volgens SoloPartners redeneert de Belastingdienst te eenzijdig. “Omdat er in de zorg met protocollen wordt gewerkt, gaat men ervan uit dat iemand geen zelfstandige kan zijn. Maar in sectoren als de advocatuur en accountancy gelden óók strikte werkwijzen. Daar is het geen probleem.”
Belastingdienst blijft bij haar lijn
De Belastingdienst, samen met de ministeries van Sociale Zaken en Volksgezondheid, stelt dat er zorgvuldig wordt gekeken naar praktijkvoorbeelden. De conclusie in veel gevallen: de arbeidsrelatie voldoet niet aan zelfstandig ondernemerschap en valt onder de regels van loondienst.
In 2025 geldt nog een overgangsjaar, maar vanaf 2026 wordt er gehandhaafd én beboet. Tot die tijd richt de Inspectie zich vooral op opdrachtgevers die volgens de wet eigenlijk arbeidscontracten hadden moeten aanbieden.
Marktdaling al voelbaar
Uit recent onderzoek van Intelligence Group blijkt dat het aantal opdrachten voor zzp’ers in de eerste helft van 2025 met 18% is gedaald. Directeur Geert Jan Waasdorp voorziet grotere problemen in de toekomst. “Als zelfstandigen zich massaal terugtrekken of werk wordt geweigerd, kunnen zorgteams, onderwijsinstellingen en zelfs bedrijven hun werk niet voortzetten.”
Politieke verdeeldheid
Hoogleraar arbeidsrecht Evert Verhulp vindt het verzet van zzp-organisaties begrijpelijk, maar noemt het ook een “achterhoedegevecht”. Volgens hem probeert de overheid het belasting- en sociale zekerheidsstelsel te beschermen. “Wie structureel in opdracht van één partij werkt, is juridisch gezien gewoon werknemer.”
Conclusie: 2026 cruciaal jaar voor zzp’ers
De komende anderhalf jaar wordt cruciaal voor de positie van zelfstandig ondernemers in Nederland. Belangenorganisaties blijven actievoeren, terwijl de overheid vasthoudt aan strengere regelgeving. Het risico op boetes én de dalende vraag naar zzp’ers maken de toekomst onzeker – vooral in sectoren waar flexibiliteit essentieel is.
Redactie ZZP Nieuws publiceert dagelijks nieuws, duiding en updates voor zelfstandig ondernemers in Nederland. Lees meer over onze redactie.